चाणक्य हे भारतीय राजकीय शास्त्रज्ञ होते जे भारताच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व होते. ते एक उत्कृष्ट शिक्षक, विचारवंत आणि नैतिकतावादी देखील होते. त्याच्याद्वारे बोललेल्या वाक्यांमध्ये अमूल्य शहाणपण आहे जे लोकांना त्यांच्या जीवनात मदत करते. हा लेख चाणक्याची 15 अमर वाक्ये वर आधारित आहे जे तुम्हाला जीवनात यश मिळवण्यास मदत करतील.
” इतरांच्या चुकांमधून शिका, स्वतःवर प्रयोग करून शिकण्यासाठी तुमचे आयुष्य कमी पडेल .”
अर्थ आहे की इतरांच्या चुकांमधून तुम्ही शिकू शकता, पण स्वतःचा अनुभव आणि प्रयत्न करूनच शिकणे हे तुमच्या आयुष्याला कमी करू शकते. त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या चुकांचा समाधान करण्यास आणि स्वतःला विकसित करण्यासाठी स्वतःचा अनुभव आणि प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.
वाक्य 2
” कोणत्याही माणसाने जास्त प्रामाणिक नसावे. सरळ झाडे आणि माणसे आधी तोडली जातात.”
अर्थ आहे कि कोणत्याही माणसाने जास्त प्रामाणिक नसावे, जर त्यांना आपल्या आयुष्यात अनुभव नसतो तर ते असतात जसे की सरळ झाडे आणि माणसे आधी तोडली जातात. अर्थात, सरळ जीवनशैलीचा अनुभव नसल्यास तुम्ही आणि तुमचे कौशल्य असतो, तर जीवनात आणि कामात तुमचे पुर्णपणे विश्वास असेल.
वाक्य 3
” साप विषारी नसला तरी तो विषारी दिसला पाहिजे, चावला तरी इतरांना चावण्याची क्षमता जागृत करावी.”
अर्थ आहे कि साप जे विषारी असतो तो अशी दिसतो, पण तो वास्तविकतेचा विष नसतो. तसेच, जर तुम्हाला चावलं तर इतर लोकांना चावण्याची क्षमता देऊ शकता, तर तुमचं काम अधिक सुखद आणि सफल झालं पाहिजे. अर्थात, चावलेलं आणि इतरांना चावण्याची क्षमता असलेलं व्यक्ती हा आणि इतरांच्या जीवनात सुख आणि तृप्ती घालवू शकतो.
वाक्य 4
” प्रत्येक मैत्रीच्या मागे नक्कीच काहीतरी स्वार्थ असतो, हे कटू सत्य आहे.”
अर्थ आहे की प्रत्येक मैत्रीच्या मध्ये निश्चितपणे स्वार्थ असतो. हे सत्य असे म्हणतात कारण काहीतरी मैत्रीच्या मागे जाण्यापूर्वी व्यक्ती स्वतःच्या हिताची नोंद करतो. हे उपयोगी आहे पण स्वार्थासाठी मैत्री जोडण्याचा वापर करणारे व्यक्ती आपल्या मैत्रीची उलट बाजू वापरत आहेत.
वाक्य 5
” काहीही सुरू करण्यापूर्वी स्वतःला तीन प्रश्न विचारा— मी हे का करणार आहे? परिणाम काय होईल? मी यशस्वी होईल का?”
जेव्हा कोणीही काही करण्याच्या आधी सुरू करतो तेव्हा त्याने खालील प्रश्नांची चाचणी करावी लागेल:
मी हे का करणार आहे?
परिणाम काय होईल?
मी यशस्वी होईल का?
हे प्रश्न त्यांना त्याच्या कामाचे उद्देश आणि अर्थ समजण्यास मदत करतील. त्यांनी काहीतरी करत असताना त्यांच्या उद्देशांनुसार योजना करून काम करणे आवश्यक असते. हे प्रश्न त्यांच्या उद्देशीत करतील आणि त्यांच्या कौशल्याच्या विकासासाठी मदत करतील.
वाक्य 6
“भीतीला जवळ येऊ देऊ नका, जर ते आक्रमणाच्या जवळ आले तर त्याचा अर्थ घाबरून पळून जाऊ नका.
या म्हणीचा अर्थ असा आहे की, जर आपणास भीती वाटत असेल तर त्याचा सामना करू नका असं आहे. पण जर ती भीतींच्या जवळ आली तर आपण अर्थात घाबरून अवघड पळू नका. याचा अर्थ असा आहे की, जगातल्या भीतींना आपण सामोरे असता तर त्यांच्या दाखवण्यात नव्हे या जगाच्या धोक्यांना दाखवा व मुकाबला करा.
वाक्य 7
” जगातील सर्वात मोठी शक्ती म्हणजे पुरुषाची बुद्धी आणि स्त्रीचे सौंदर्य.”
जगातील सर्वात मोठी शक्ती म्हणजे पुरुषाची बुद्धी आणि स्त्रीचे सौंदर्य. हे दोन संसारातील सर्वात महत्त्वाचे गुण आहेत जे एकत्र येऊन स्फूर्ती, उत्साह आणि संपूर्ण व्यक्तिमत्व तयार करतात. पुरुषाची बुद्धी याची मान्यता हे दुष्काळात आणि सुखकाळात समान रूपात आवश्यक आहे. त्याच्या बुद्धीच्या विश्लेषणांची आवश्यकता वेगळ्या क्षेत्रांवर आहे, असं याचा मत असून अनेक स्फोटक आणि प्रगट होणारे प्रश्न बाध्य होतात. स्त्रीचे सौंदर्य याची मान्यता आणि महत्त्वाच्या संकेतांचा संदर्भ पाहून स्पष्ट आहे कि एक उत्कृष्ट आणि सुंदर दृष्टीकोन संपूर्ण व्यक्तिमत्वाचा अभावाचा दर्शवतो. याचा अर्थ आहे कि स्त्री जोडण्यात जाणार्या प्रथम क्रमाच्या असमर्थता आणि विसंगतीच्या पृथक व्यवस्थेवरून तयार होण्याचा प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.
हे म्हणजे काहीही काम करत असताना आपण त्याच्या परिणामाबाबत चिंतित होऊ नये. उदाहरणार्थ, जर आपण एखाद्या परीक्षेची तयारी करत असताना तुमच्या मनात येणाऱ्या अधिक विचारांमुळे तुमचे काम असणारे आहे असे वाटत असेल तर तुम्ही उत्तम परिणाम मिळवण्याची शक्यता कमी करता येईल. आपण अधिक उत्साहाने काम करून त्याची तयारी करत असताना आपल्या मनाच्या घाबरण्यांना नियंत्रित करणे ही आवश्यक आहे.
वाक्य 9
” सुगंधाचा प्रसार हा वाऱ्याच्या दिशेवर अवलंबून असतो, परंतु चांगुलपणा सर्व दिशांना पसरतो.”
अर्थ म्हणजे सुगंध हे वाऱ्याच्या दिशेवर अधिक प्रसार होत असताना अधिक जनांना ते वाऱ्याच्या दिशेला आकर्षित करते. पण साथ ही साथ, चांगली सुगंध चांगल्या वातावरणात पसरते आणि सर्व दिशांना आनंद देतात.
वाक्य 10
” देव चित्रात नसून चरित्रात वास करतो, तुमच्या आत्म्याला मंदिर बनवा.”
अर्थ असा आहे की देवाचे चित्र मात्र त्याच्या देहात आहेत तरीही तो तुमच्या चरित्रात वास करतो. आत्म्याला मंदिर बनवून तुम्ही तुमच्या आत्म्याला सुख, शांती आणि त्याच्या मार्गदर्शनाने आणि त्याच्या दृष्टीकोनातून आणि अर्थात त्याच्या ध्यानात राहण्याच्या प्रयत्नांच्या माध्यमातून साधा सकता.
वाक्य 11
” माणूस जन्माने नाही तर त्याच्या आचरणाने महान असते.”
ह्या वाक्याचा अर्थ असा आहे की माणूस जन्माने नाही, पण त्याच्या आचरणाने जोडलेली महत्वाची मान्यता असते. अर्थात, एखादा माणूस जन्मात येत नाही तरी तो त्याच्या व्यवहाराने उत्कृष्ट असू शकतो आणि महान व्यक्ती मानला जाऊ शकतो. या विचाराचा मूल आधार असा आहे की महानतेचा मुल जन्माने नाही, तरी तो जी आचरणात दिसतो, तो जगातल्या सर्वात महत्वाच्या मान्यतेंच्या विचारांच्या आधारे तयार होतो.
वाक्य 12
” तुमच्या पातळीपेक्षा वरच्या किंवा खालच्या लोकांशी मैत्री करू नका, ते तुमच्या दुःखाचे कारण बनतील. समान पातळीचे मित्र सुखदायक असतात.”
उशीर नका करू, तुम्ही समान पातळीपेक्षा वरच्या किंवा खालच्या लोकांशी मैत्री करण्याचा प्रयत्न नका करु . त्यांच्याशी सहज संबंध साधण्याचे प्रयत्न करा. हे आपल्या जीवनात आनंदाच्या स्थिती तयार करण्यास मदत करते. तुमच्या मित्रांशी चांगले संबंध बाळगण्याचे प्रयत्न करा आणि त्यांच्या सांगण्यात असलेल्या मुदतीच्या समस्या आणि दुःखांना समजून घ्या. समान पातळीच्या मित्रांसोबतच मित्रत्व आणि सुखदायक अनुभव असतात.
वाक्य 13
” पहिली पाच वर्षे तुमच्या मुलांवर मनापासून प्रेम करा. सहा वर्षापासून ते पंधरा वर्षांपर्यंत कडक शिस्त आणि शिष्टाचार द्या. सोळा वर्षापासून त्यांच्याशी मैत्रीपूर्ण वागा. तुमची संतती तुमची सर्वात चांगली मैत्रीण आहे.”
हा संदेश माणसाला त्यांच्या मुलांवर मनापासून प्रेम करण्याबाबत माहिती देत आहे. पहिल्या पाच वर्षांत बाळाला आवड आणि लाड द्यावे असं आवडतंय. सहा ते पंधरा वर्षे बाळाच्या विकासाच्या कामावर कडक शिस्त आणि शिष्टाचार द्यावा आणि बाळाला जीवनात चांगल्या मार्गावर चालण्याची सोपी पद्धत द्यावी. अंतिमपंचवीस वर्षे त्यांच्याशी स्वाभाविक मैत्रीपूर्ण वागा आणि तुमच्या संतती तुमच्यासोबत बेस्ट मैत्री करत आहे. याचा अर्थ असा कि बाळाला तुमच्या आदराचं अभाव नाही आणि त्यांच्या विकासाचा आधार तुम्ही आहात.
वाक्य 14
” पुस्तके ही अज्ञानींसाठी तितकीच उपयुक्त आणि आंधळ्यांसाठी आरसा आहे.”
पुस्तके हे ज्ञान आणि माहितीचे जन्मस्थान असतात जो असंख्य लोक वाचू शकतात आणि स्वयंच्या अनुभवांच्या माध्यमातून ज्ञान वाढवू शकतात. या प्रकारे, अज्ञानी व ज्ञानी दोन्ही वाचकांसाठी पुस्तके उपयुक्त आहेत. पुस्तके आंधळ्यांना आरसा देऊ शकतात कारण त्यांच्या सर्वांगांवरील आलोडन दुर्बल असते आणि त्यांच्या स्तरावर ज्ञान वाढवण्यास मदत करतात.
वाक्य 15
” शिक्षण हा सर्वात चांगला मित्र आहे. शिक्षित माणसाला नेहमीच सन्मान मिळतो. शिक्षणाच्या सामर्थ्यापुढे तारुण्य आणि सौंदर्य दोन्ही कमजोर असतात.”
शिक्षण हे माणसाला आपण जगातल्या घटकांच्या बदलांच्या समजावटांचे अध्ययन करून त्याच्या मनाला ओळखणारे विषय आहे. शिक्षण घेण्यामुळे माणसाला ज्ञान, उद्यमशीलता, आत्मविश्वास, समाजसेवा आणि स्वतंत्र विचार यासारखे महत्त्वाचे गुण मिळतात. शिक्षित व्यक्तीचा समाजातील स्थान वाढतो आणि त्याला आत्मसन्मान मिळतो. पण शिक्षणाच्या सामर्थ्यापासून तारुण्य आणि सौंदर्य हा कमी होतो, कारण शिक्षणाने ज्ञान मिळवण्याच्या बाहेरी येणार्या धागेवरून समज जास्त दबदबा घालते जाते आणि समजावटींना चुकीचे मूल्य देऊ शकतात.
शेवटचे शब्द
Chanakya Niti: चाणक्याची 15 अमर वाक्ये म्हणजे हे की जगातील कोणत्याही क्षेत्रात सफलता मिळवण्यासाठी शिक्षण आणि सद्गुणांची आवश्यकता आहे. शिक्षण हे ज्ञान, सौंदर्य आणि स्वतंत्रतेची आधारभूत आवश्यकता आहे. हे एक मोठे त्याग आणि कामगिरीच्या आणि स्वतंत्र विचारांच्या सामंजस्याची आवश्यकता आहे.
मी आशा करते की या विषयावर माझा व्याख्यान तुम्हाला मोठी मोठी प्रेरणा दिली असती आणि तुमच्या जीवनात सुख, समृद्धी आणि शांती येण्यास मदत केली असती. कृपया तुमचे अनुभव आणि खाली कमेंट करा . धन्यवाद!
