आज च्या लेख मध्ये मी तुम्हाला संत तुकारामांची माहिती मराठी (sant tukaram information in marathi) मध्ये सांगणार आहे. आपल्या सर्वन्ना माहिती आहे संत तुकाराम कोण होते तर आज च्या लेखात आपण त्यांची पूर्ण माहिती जाणून घेऊया त्यांचा जन्म ,मृत्यू , त्यांनी लिहिलेल्या पुस्तके इत्यादी.

आज च्या ह्या पोस्ट मध्ये आपण संत तुकाराम महाराज ह्यांचा बद्दल माहिती बघणार आहोत. ह्याचा सोबतच आमची डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर आणि संत ज्ञानेश्वर महाराजांची ह्यांचा बद्दल हि पुनः माहिती दिली आहे पाहायला विसरू नका.

संत तुकाराम माहिती मराठी | Sant Tukaram Information In Marathi

तुकारामांना संत तुकाराम हि म्हणले जाते.१७ व्य शतकात ते भारतीय कवी आणि संत म्हणून होते.त्यांचे कीर्तन उर्फ आध्यात्मिक गाणी विठोबा किंवा विठ्ठल जे हिंधू देव विष्णू चे अवतार आहेत त्यांना समर्पित केले आहे.त्यांचा जन्म देहू अश्या छोट्याशा गावात झाले, तिन्ही भावांमध्ये संत तुकाराम दुसरेजन्म झाले.

जेव्हा ते तरुण होते तेव्हा त्यांचे आई आणि वडील दोघांना पण मृत्यू पावले. तुकारामांना संतू किंवा महादेव, विठोबा आणि नारायण नावाच्या तीन मुलांसह सहा मुले झाली.त्यांच्या वैयत्तिक जीवनात काही न काही अपघात होत होते ,त्यांची पहिली बायको व त्यांचा मुलगा त्यांना हि मरण पावले.

काही कालावधीत त्यांनी दुसरा लग्न केले,त्यांच्या दुसऱ्या बायको चा नाव जिजाबाई होते .स्वभावाने ती खूप कठोर होती संत तुकारामांच्या प्रपंचाकडे हळूहळू दुर्लक्ष होऊ लागले. मन:शांती मिळावी म्हणून तुकाराम देहू गावाजवळील भवनाथ टेकडीवर जाऊन विठ्ठलाचे नामस्मरण करत असत. संत तुकाराम है विठोबाचे खूप मोठे भक्त होते.

त्या मुलाचा जीवनाचा भ्रमनिरास झाला आणि त्याने गाव सोडले. तो भामनाथ जंगलात गेला आणि तेथे 15 दिवस पाणी किंवा अन्न न घेता राहिला. या वेळी त्यांना आत्मसाक्षात्काराचे महत्त्व कळले. संत तुकारामांनी संत नामदेव ह्यांना आपले गुरु मानले आहे. आणि त्याचा पुरावा एका अभंगात पण दिलेला आहे [नामदेवे केले स्वप्नामाजी जागे….सवे पांडुरंगे येवूनिया].

कीर्तन हा संगीताचा एक प्रकार आहे जो आपल्या भावनांशी जोडलेला असतो. तुकारामांचा असा विश्वास होता की हा भक्तिमार्गाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि कीर्तनाची सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ते इतरांसाठी आध्यात्मिक मार्ग तयार करण्यास मदत करू शकते.प्रवचनाच्या शेवटी, लोक म्हणतात “पुंडलीक वरदे हरी विठ्ठल, श्री ज्ञानदेव तुकाराम, पंढरीनाथ महाराज की जय, जगद्गुरू तुकाराम महाराज की जय” असा जयघोष करतात.

एक घटना | one incident

तुकाराम महाराजांनी गोरगरिबांना अन्न वाटप केले तेव्हा गारामध्ये खायला काहीच उरले नाही. बायको त्याला म्हणाली, तू असा का बसला आहेस, जा शेतातून ऊस घे.त्या दिवशी तुकाराम शेतात गेले आणि उसाचा गुंडा परत आणला. वाटेत भेटलेल्या माणसांनी ऊस मागितला, म्हणून तुकारामांनी त्यांना ऊस दिला.

एकच ऊस घरी नेला. हे पाहून भुकेल्या पत्नीला राग आला. तिने तुकारामला त्याच छडीने मारहाण करण्यास सुरुवात केली. ऊस तोडल्यावर तिचा राग शांत झाला. तुकाराम महाराज हसले आणि म्हणाले, “ऊसाचे दोन तुकडे होतात, एक तुकडा मी खातो आणि दुसरा तू खा. क्षमा आणि प्रेमाचा असीम सागर पाहून पत्नीच्या डोळ्यात पाणी आले. तुकाराम महाराजांनी तिचे अश्रू पुसले आणि ऊस सोलून तिला खायला दिला.

संत तुकाराम आणि शिवाजी महाराज ह्यांची भेट | Sant tukaram Meets Shivaji Maharaj

शिवराय आणि तुकोबा यांच्या भेटीत हे स्पष्ट झाले की तुकोबा आर्यधर्मातील राजासारखे सत्तेचे वेडे नव्हते. तो नम्र आणि आदरणीय होता आणि त्याने राजाचे आशीर्वाद कृतज्ञतेने स्वीकारले. यामुळे, राजाने संपूर्ण राज्य आणि जीवन त्याच्या स्वाधीन करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी तुकोबांना मौल्यवान रत्नांचा नजराणा भेट म्हणून पाठवला.

तुकोबाही इतके महान संत आहेत की त्यांनी एक शिष्य स्वीकारला जो एक अत्यंत प्रतिभावान राजा देखील होता. त्या शिष्याने डोळ्यात प्राणशक्ती घेऊन तुकोबांकडे एकटक पाहिल्यावर संत उत्तरले, “राजा! तू बरोबर आहेस – परमेश्वराच्या स्मरणाने आम्हाला लोककल्याण मिळाले पाहिजे. तथापि, जे करतात त्यांना उलट संदेश पाठविला पाहिजे. त्यांच्या जीवनाचा आनंद घेऊ नका.

तुकाराम महाराज गाथेतील एका तुकड्यानुसार, शिवाजी महाराजांनी तुकाराम महाराजांना कौतुकाचा इशारा म्हणून सोन्याची नाणी पाठवली.तो अभंग असा आहे.

“दिवट्या, छत्री, घोडे। हें तों बऱ्यांत न पडे।।

आतां येथे पंढरीराया। मज गोविसी कासया।।

मान दंभ चेष्टा। हें तो शूकराची विष्ठा।।

पुढे ते म्हणतात, तुमचें येर वित्त धन। तें मज मृत्तिकेसमान।।

कंठी मिरवा तुळसी। व्रत करा एकादशी।।”

तुकोबांच्या भावनेच्या अभावाचा अर्थ असा नाही की ते जगातून पूर्णपणे काढून टाकले गेले किंवा त्यांनी पत्नी, मुले, घर आणि जगाचा विचार न करता त्याग केला. सतराव्या शतकाच्या अखेरीपर्यंत तुकाराम अस्तित्वात होते आणि तेव्हाही लोकांना जगण्यासाठी पैशाची गरज भासत होती, हे विसरून चालणार नाही. मात्र, त्यांना भिक्षा मागण्याची परवानगी नव्हती.

Also read- Swami Vivekananda Information In Marathi

तुकारामांची शिकवण | Tukaram’s Teachings

तुकारामांनी लोकांना प्रोत्साहित केले कि,देवाला तुमच्या जीवनाचा एक भाग बनवा मग तो गृहस्ती असो या संत.तुकारामांनी है हि सांगितले कि जेव्हा पण तुम्ही काम करत हसाल तेव्हा देवा चे नामस्मरण करणे है साधनेचा सर्वउत्तम ध्यान आहे जो महात्मा गांधींनी ‘दिल मे राम हाथ में काम’ आपल्या ब्रीदवाक्यातून घेतला आहे.

दैवी प्रेमामुळे समाजात एकता आणि समानता आली.वाईट सांगत सोडून  समाजाला योग्य मार्ग दाखवण्यारा संतांची सांगत ठेवण्यास सांगितले. साधना साध्य करण्या साठी माणसाला तिच्या /त्याचा नशिबावर विश्वास असणे गरजेचे आहे.

चित्रपट आणि लोकप्रिय संस्कृती | Movies and Popular culture

1. तुकाराम (1921) बी. शिंदे यांचा मूक चित्रपट.
2. बी.एन. राव यांनी तमिळमध्ये थुक्कराम (1938).
3. संथा थुकाराम (1963) कन्नडमध्ये
4. संत तुकाराम (1965) हिंदीत
5. भक्त तुकाराम (1973) तेलुगुमध्ये
6. तुकाराम (२०१२) मराठीत

अमर चित्र कथा या भारतातील सर्वात मोठ्या हास्य पुस्तक मालिकेच्या 68 व्या अंकाचा विषय तुकारामांचे जीवन होता.

भारत सरकारने 2002 मध्ये 100 रुपयांचे चांदीचे स्मारक नाणे जारी केले.

संत तुकारामांनी लिहिले अभंग | Ahang written by sant tukaram 

सुंदर तें ध्यान उभे विटेवरी । कर कटावरी ठेवूनियां ॥१॥

तुळसी हार गळां कासे पीतांबर । आवडे निरंतर तें चि रूप ॥२॥

मकरकुंडलें तळपती श्रवणीं । कंठी कौस्तुभमणि विराजित ॥३॥

तुका म्हणे माझें हें चि सर्व सुख । पाहीन श्रीमुख आवडीनें ||४||

भावार्थ ;

विठ्ठलाचे सुंदर रूप कमरेवर हात ठेवून उभे आहे .गळ्यात हार हसून कमरेभवती पितांबर आहे .विठ्ठलाचे है निरागस रूप मला नेहमीच आवडते .त्याचा कानात मत्स्याच्याआकाराची कुंडली चमकत आहे ,आणि गळ्यात कौस्तुभरतन चमकत आहे .तुकाराम महाराज म्हणतात ,विठोबाचे है मोहक मुखकमल हैच माझे सर्व सुख आहे आणि ते नेहमी मी आवडीने पाहीन. 

तुकारांनी लिहिलेले पुस्तके | Books Written By Tukaram Mahraj

 वारकरी संप्रदाय अनेक पिढ्यांपासून वारकरी कुटुंबात आहे. संत तुकारामांच्या चरित्रात याचा उल्लेख आहे. संत तुकाराम हे महाजन होते, किंवा त्यांच्या कुटुंबात बरेच सावकार आहेत.

घरात अन्न, वस्त्र, नोकर-चाकर भरपूर होते. संत तुकारामांना यापैकी कशाचीही पर्वा नव्हती, कारण त्यांना इतरांना मदत करण्यात अधिक रस होता.तुकाराम महाराजांनी खूप सारे पुस्तके हि लिहिले आहेत तयातून काही पुस्तकांचे नवे ह्यात मांडल्याआहे.

तुकाराम गाथेच्या अनेक आवृत्त्या आहेत, त्या सर्व महाराष्ट्र सरकारने आणि इतर प्रकाशकांनी प्रकाशित केल्या आहेत. 

• एक आवृत्ती कर्णे गजेंद्र भारती महाराज यांनी तेलुगूमध्ये, 
• दुसरी नानामहाराज साखरे यांनी मराठीत,
•  तिसरी हिंदीत माधव कानिटकर 
• चौथी इंग्रजीत एस.के. नेउरगावकर.

शिला मंदिर | The Shila Mandir

शिला म्हणजे सध्या देहू संस्थान मंदिराच्या आवारात असलेल्या एका खडकाचा संदर्भ आहे आणि जो शतकानुशतके पंढरपूरच्या वार्षिक यात्रेचा प्रारंभ बिंदू आहे.

भक्ती संत संत तुकाराम यांनी लिहिलेल्या अभ्यंगांच्या सत्यतेबद्दल आव्हान असताना सतत 13 दिवस या खडकावर बसले होते.संत तुकाराम महाराज 13 दिवस ज्या खडकावर बसले होते ते वारकरी संप्रदायाचे धार्मिक आणि तीर्थक्षेत्र आहे.

वारकरी संप्रदाय | The Warkari sect

संत तुकाराम आणि त्यांचे कार्य महाराष्ट्रभर पसरलेल्या वारकरी संप्रदायाचे केंद्रस्थान आहे.

जातीविहीन समाजाविषयीचा त्यांचा संदेश आणि कर्मकांडांना त्यांनी नकार दिल्याने सामाजिक चळवळ उभी राहिली.
वारी यात्रेची सुरुवात करण्याचे श्रेय संत तुकारामांना जाते.वारीला पंढरपूरला सुरुवात होताना अनुक्रमे संत तुकाराम आणि संत ज्ञानेश्वर यांच्या पादुका सोबत घेण्यासाठी देहू आणि आळंदी या मंदिरात लाखो भाविक जमलेले दिसतात.सहभागी निघण्यापूर्वी त्यांची पेरणी पूर्ण करतात. एकादशीच्या दिवशी यात्रेकरू पंढरपूरला पोहोचतात.

F.A.Q 

निष्कर्ष

संत तुकाराम अभंग श्लोक 4000 पदांचा संग्रह आहे. या लेखात  तुम्हला पूर्ण संत तुकारामाची माहिती (sant tukaram information in marathi) दिलेली आहे त्यांचा संपूर्ण जीवांचा उल्लेख ह्या लेख मध्ये केले आहे. जर तुम्हाला संत तुकाराम माहिती मराठी मध्ये आवडली हसेल तर नक्कीच share करा तुमच्या मित्रांना ,फेसबुक व इतर कोणत्या हि website वर .जर तुम्हला ह्यात काय चुकीचं वाटत हसेल तर तुम्ही कंमेंट करून सांगू शकता. 

.